‌‎

مقررات حریم

معرفي منطقه

منطقه 8 عمليات انتقال گاز بعنوان يكي از مناطق دهگانه شركت انتقال گاز ايران در سال 1370 با 102 كيلومتر خطوط لوله، كار خود را شروع و در حال حاضر قريب به 3800 كيلومتر خطوط فشار قوي حدود 12 درصد از كل خطوط كشور، وظيفة انتقال گاز به مبادي مصرف در استانهاي اردبيل، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و قسمتهايي از استانهاي گيلان، زنجان و كردستان را بر عهده دارد. اين منطقه در حال حاضر با دارا بودن 3 ايستگاه اندازه‌گيري و صادرات و يك ايستگاه اندازه‌گيري و واردات، بعنوان تنها دروازه اصلي صادراتي گاز ايران به كشورهاي تحت قرارداد مي باشد.

منطقه 8 عمليات انتقال گاز ايران به جهت تحت پوشش قرار دادن استانهاي سردسير و صعب العبور كشور و همچنين با داشتن 9 تأسيسات تقويت فشار گاز ، 13درصد از تأسيسات تقويت فشار گاز شركت انتقال را بخود اختصاص داده و با دارا بودن32 واحد توربوكمپرسور 13% از كل گاز كشور را انتقال مي دهد.

بمنظور افزايش ضريب ايمني و انتقال بهينه گاز طبيعي و همچنين حضور بموقع در مواقع ضروري و تعميراتي، 6 مركز بهره‌برداري در محدوده تحت پوشش احداث و داراي 13 ايستگاه تكرار كننده VHF، 108 ايستگاه كنترل خوردگي و 247 ايستگاه شيربين راهي خودكار مي‌باشد.

براي تحقق اهداف پيش بيني شده، اين منطقه، با انتخاب استانداردهاي ISO 9001، ISO 14001 و OHSAS 18001، گواهينامه نظام مديريت يكپارچه (IMS) را در كل منطقه پياده نموده است.

فصل اول

كليات

اهداف

در تدوين اين مقررات،جنبه هاي ايمني، زيست محيطي، مهندسي و بهره برداري خطوط لوله گاز به نحوي كه حداقل اهداف اصلي زير را تامين نمايد، مدنظر است:

الف) ايمني ساكنين و يا كاربران ابنيه و تاسيسات و اراضي اطراف خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز و به حداقل رسانده خسارات ناشي از نشت احتمالي گاز، انفجار و آتش سوزي.

ب) پيشگيري و ياكاهش ورود صدمات احتمالي از نقاط مجاور به خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز در اثر عمليات و فعاليتهاي گوناگون ساير اشخاص حقيقي يا حقوقي نظير ساخت و ساز، حفاري، تردد، اجراي تاسيسات، تاثيرات القايي الكتريكي و غيره.

ج) به حداقل رساندن خسارات ناشي از احداث خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز به محيطهاي زيست انساني و طبيعي و مناطق حفاظت شده، اراضي كشاورزي،باغات، مراتع،جنگلها و ساير عوارض طبيعي.

د) راهنمايي بهره برداران خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز از نظر رعايت فاصله مناسب ابنيه ، خطوط انتقال نيرو،راه ها و ... و همچنين راهنمايي طراحان، سازندگان و كاربران تاسيسات متعلق به ساير اشخاص حقيقي يا حقوقي از نظر رعايت فاصله مناسب از خطوط لوله گاز.

دامنه و كاربرد

دامنه شمول اين مقررات، موارد ذيل ميباشد:

الف) حريمهاي ايمني و اختصاصي:

حريم هاي ايمني و اختصاصي كليه خطوط لوله گاز در داخل و خارج محدوده شهرها

ب) فواصل:

فواصل مجاز خطوط لوله و خطوط تغذيه و توزيع از ابنيه و تاسيسات مجاور آنها در داخل و خارج محدوده شهرها كه به منظور ايمني و يا تسهيل شرايط تعمير و نگهداري آنها بايد رعايت گردد.

مباني

كليه فواصل تعيين شده در اين مقررات بعنوان حريم بر اساس مباني زير ميباشد:

1-2-1) مباني قانوني و مقرراتي:

اين مقررات بر مبناي قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز مصوب سي و يكم خرداد 1350 شمسي تدوين گرديده است. ضمنا قوانين و آئين نامه هاي زير در تهيه اين مقررات مورد لحاظ قرار گرفته اند:

الف) قانون اساسنامه شركتهاي ملي نفت و گاز ايران

ب) لايحه قانوني نحوه خريد و تملك اراضي و املاك براي اجراي برنامه هاي عمومي،عمراني و نظامي دولت مصوب 17/11/1358 (شوراي انقلاب)

ج) ماده 36 قانون معدن (مصوب سال 1362) پ

د) ماده 16 آئين نامه اجرايي تبصره 66 قانون بودجه سال 1363

ه) آئين نامه مربوط به استفاده از اراضي به منظور احداث بنا و تاسيسات در خارج از محدوده قانوني و حريم شهرها (مصوب 27/2/1355)

و) قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات كشوري (مصوب 15 تير 1362)

ز) قانون تعاريف محدوده و حريم شهر، روستا و شهرك و نحوه تعيين آن (مصوب 14/10/1348) و ساير قوانين ذيربط مبناي تعاريف شهر و روستا

ح) قوانين و مقررات حريم ساير وزارت خانه ها و سازمانها از جمله وزارت راه و ترابري و وزارت نيرو

ط) قانون اصلاح قانون حفظ كاربري اراضي زراعي و باغها (31/4/1374)

ي) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت (آئين نامه مستند سازي و تعيين بهره بردار اموال غير منقول دستگاههاي اجرايي)

توجه: به منظور انطباق مقررات حاضر با قوانين و مقررات موضوعه در صورت بازنگري مجدد، مقررات جاري روز مورد امعان نظر خواهد گرفت.

فصل دوم

مقررات مربوط به حريم ايمني و اختصاصي خطوط فشار قوي انتقال گاز

2-1) حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز

نواري است از سطح زمين به عرض، طول و عمق لازم كه به منظور تامين نيازهاي اجرايي و عملياتي خطوط لوله گاز توسط شركت تحصيل مي گردد.

عرض اين نوار متناسب با قطر لوله تعيين مي شود.

2-1-2) هرگونه دخل و تصرف در حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز ممنوع بوده و اقداماتي نظير شن ريزي، آسفالت ريزي، احداث ابنيه فني از قبيل پل، دال بتوني، آب رو و ... به هر طول (در امتداد يا در تقاطع با لوله) مستلزم كسب مجوز از شركت ميباشد.

2-2) حريم ايمني خطوط فشار قوي انتقال گاز

2-2-1) نواري است از سطح زمين به موازات و به محوريت خط لوله انتقال گاز كه به موجب قانون، احداث ابنيه و تاسيسات در آن ممنوع است، مگر آنكه اجازه كتبي و قبلي شركت كسب شده باشد. حريم ايمني متناسب با قطر، فشار و ضريب طراحي خط لوله با توجه به نوع كاربري ابنيه و جمعيت استفاده كننده از آنها تعيين مي گردد.

2-2-2) با توجه به قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز مصوب 31/03/1350 هرگونه عمليات اجرايي در داخل فواصل مذكور در جدول ذيل منوط به استعلام و اخذ مجوز از شركت ملي گاز ايران مي باشد.

2-3) حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله آب

2-3-1) حداقل فاصله محور خط انتقال گاز و خط لوله آب 15 متر بوده، مشروط بر اين كه تداخل در حريم اختصاصي دولوله به وجود نيايد.

2-3-2) در صورت تقاطع خطوط گاز و آب (فلزي) لازم است با همكاري مسئولين دو شركت آزمايشات تداخل كاتدي صورت پذيرد.

2-3-3) در طولي كه خطوط گاز و آب به موازات هم قرار مي گيرند و در محلهايي كه شيب عرضي وجود دارد، خط آب مي بايست در پايين دست (در جهت شيب عرضي) خط گاز اجرا گردد.

2-4) حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت معادن

صدور هرگونه مجوز و برداشت از كليه معادن تا فاصله 250 متري خطوط انتقال گاز، بدون مجوز شركت ملي گاز ممنوع است. صدور مجوز منوط به ارائه گزارش كارشناسي توسط متقاضي از مراجع مربوط و صاحب صلاحيت همانند سازمان زمين شناسي، مبني بر عدم تاثير منفي برداشت از معدن بر روي خط انتقال گاز مي باشد.

2-5) حريم خطوط انتقال گاز در محل تقاطع با رودخانه ها

صدور هرگونه مجوز و برداشت مخلوط هاي رودخانه اي تا فاصله 250 متر در بالا دست و 1000 متر در پايي دست خطوط انتقال گاز، بدون اجازه كتبي از شركت ملي گاز ممنوع است. صدور مجوز برداشت منوط به ارائه گزارش كارشناسي از مراجع مربوط و صاحب صلاحيت همانند سازمان آب منطقه اي مبني بر عدم تاثير منفي برداشتهاي رود خانه اي بر روي خط انتقال گاز مي باشد.

تبصره : در شرايطي كه با توجه به شرايط خاص محلي و شدت جريان آب رودخانه اي، برداشت مخلوط هاي رودخانه اي در فواصل بيش از مقادير ياد شده باعث به خطر افتادن لوله گردد، واحدهاي بهره برداري خطوط انتقال گاز به منظور تامين حفاظت لوله راسا و با استفاده از همكاري سازمان هاي مسئول محلي، از انجام عمليات برداشت تا فاصله لازم جلوگيري خواهند نمود.

2-6) انجام عمليات انفجاري در مجاورت خطوط انتقال گاز

2-6-1) انجام هر گونه عمليات انفجاري تا فاصله 250 متري خطوط انتقال گاز، بدون اجازه كتبي شركت ملي گاز ممنوع است. صدور مجوز منوط به ارائه گزارش كارشناسي توسط متقاضي از مراجع مربوط و صاحب صلاحيت همانند موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، مبني بر عدم تاثير منفي انفجار بر روي خط انتقال گاز مي باشد.

2-6-2) انجام هر گونه عمليات انفجاري از فاصله 250 متري تا 1000 متري خطوط انتقال گاز، منوط به ارائه گزارش فني كامل از حوزه تاثير ارتعاشات و سپردن تعهد مبني بر عدم تاثير منفي بر خط انتقال گاز خواهد بود.

2-6-3) انجام هر گونه مانور نظامي (رزمايش) همراه با عمليات انفجاري در شعاع 1000 متري از خطوط انتقال گاز ممنوع مي باشد.

2-7) عمليات دفن و سوزاندن زباله در مجاورت خطوط انتقال گاز

صدور هر گونه مجوز و دفن و سوزاندن هر نوع زباله تا فاصله 250 متري خطوط انتقال گاز بدون اجازه كتبي شركت ملي گاز ممنوع است.

فصل سوم

دستورالعمل تقاطع لوله ها و تاسيسات زيرزميني جديد با خطوط انتقال گاز

3-1) عبور كليه لوله ها، كابل ها، و ... الزاما مي بايست از زير لوله گاز صورت پذيرد مگر در شرايط خاص (عمق دفن لوله گاز بيش از دو متر، بالا بودن سطح آب هاي زيرزميني و يا وجود ساير موانع) كه به تشخيص كارشناس شركت، امكان عبور تاسيسات از زير لوله گاز بسيار دشوار باشد.

3-2) حداقل فاصله بين خط انتقال گاز و تاسيسات عبوري به شرح ذيل رعايت گردد. (براساس نقشه استاندارد SC-6106 و مقررات حريم )

الف) حداقل فاصله كابلهاي مخابراتي از جدار لوله گاز يك متر

ب) حداقل فاصل كابلهاي زير زميني برق از جدار لوله گاز يك متر و يا قطر لوله هر كدام كه بيشتر باشد.

ج) حداقل فاصله لوله هاي گاز و آب و فاضلاب از جدار لوله گاز يك متر و يا قطر لوله بزرگتر، هر كدام كه بيشتر باشد.

3-3) در صورتي كه تاسيسات عبوري لوله فلزي باشد، تمهيدات ذيل اتخاذ گردد :

الف) پوشش لوله فلزي به صورت Double Coat & Warp به طول 5 متر از هر طرف نقطه تقاطع رعايت گردد.

ب) اجراي كامل ارتباط الكتريكي دو خط با نصب Bond Box بر اساس نقشه استاندارد

Sp-6002/B و Cad Weld نمودن كابل ها به لوله

3-4 ) استفاده از Warning Slab و نوار زرد اخطار بين لوله گاز و تاسيسات عبوري

3-5 ) استفاده از غلاف غير فلزي جهت عبور كابل ها

3-6 ) نصب دو عدد تابلو ماركر در طرفين حريم اختصاصي با ذكر مشخصات تاسيسات عبوري

3-7 ) لزوم ارائه نقشه تاسيسات اجرا شده از طرف متقاضي به شركت پس از پايان عمليات

3-8 ) اخذ تعهد لازم از متقاضي بر اساس نظر امور حقوقي شركت

فصل چهارم

مقررات حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط توزيع و انتقال نيرو

4-1 ) حداقل فاصله نزديكترين فونداسيون پايه دكل خطوط هوايي توزيع و انتقال نيرو از جدار لوله هاي گاز در مسيرهاي موازي به شرح زير است :

4-2 ) حداقل ارتفاع پايين ترين سيم خط هوايي در بدترين شرايط از سطح زمين در محل تقاطع با خطوط انتقال گاز به شرح زير است :

4-3 ) حداقل فاصله نزديكترين پايه دكل از محور لوله گاز، در محل تقاطع، براي 20 كيلوولت 20متر و براي 63 كيلوولت و بالاتر 30 متر مي باشد.

4-4 ) كليه پايه هاي فلزي خطوط انتقال نيرو كه تا فاصله 200 متري خطوط انتقال گاز قرار مي گيرند، بايد مجهز به سيم اتصال زمين باشند.

4-5 ) كابلهاي زير زميني برق در مسيرهاي موازي مي بايست در خارج از باند حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز اجرا گردد.

4-6 ) حداقل فاصله جدار كابل هاي زيرزميني برق از جدار لوله هاي گاز در محل هاي تقاطع يك متر يا به اندازه قطر لوله هر كدام كه بيشتر باشد، مي بايست رعايت گردد

تبصره : در داخل محدوده شهرها، چنانچه رعايت فواصل داده شده امكان پذير نباشد، متقاضي پس از انجام مطالعات مهندسي و ايمني و تهيه دستورالعمل هاي بهره برداري جهت حذف جريان القايي، پيشنهاد تقليل اين فواصل را با توجيهات فني لازم به "كميته رسيدگي مسائل اجرايي حريم" ارجاع مي نمايد.

قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز

مصوب سي و يكم خردادماه يكهزار و سيصد و پنجاه شمسي

ماده واحده

از تاريخ تصويب اين قانون احداث هر گونه بنا و ساختمان در فاصله 250 متر از هر طرف محور خطوط انتقال گاز در خارج از محدوده شهر ها ممنوع است و در صورت احداث بنا و ساختمان شركت ملي گاز ايران مجاز است با حضور نماينده ژاندارمري و يا شهرباني و يا بخشدار اقدام به انهدام آن نمايد و هيچگونه خسارتي از اين بابت به اشخاص پرداخت نخواهد شد.

تبصره 1

شركت ملي گاز ايران مجاز است در مواردي كه انتخاب فاصله 250 متر مذكور در اين قانون را با توجه به مقتضيات فني و محلي ضروري نداند فاصله كمتري را تعيين نمايد.

تبصره 2

احداث بنا و ساختماني كه صرفا بمنظور استفاده از دريا باشد در صورتيكه طبق تشخيص شركت ملي گاز ايران موجب خرابي و خساراتي نگردد مجاز خواهد بود.

آيين نامه مربوط به نحوه اجراي اين تبصره به پيشنهاد شركت ملي گاز ايران به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.

تبصره 3

چنانچه ابنيه و ساختمان هايي قبل از تصويب اين قانون بين حريم مذكور در ماده 11 اساسنامه شركت ملي نفت ايران مصوب ارديبهشت ماه 1347 و حريم هاي مذكور در اين قانون ايجاد شده باشد و شركت ملي گاز ايران انهدام آن را ضروري بداند بر اساس ماده 11 قانون اساسنامه شركت ملي نفت ايران اقدام و خسارت وارده به اشخاص پرداخت خواهد شد (تاريخ تصويب قانون سي و يكم خرداد ماه يكهزارو سيصد و پنجاه شمسي).

((بخشنامه شماره 60192، تاريخ 9/7/65 به كليه وزارتخانه ها، سازمان ها و موسسات دولتي، نهادهاي انقلابي و استانداردهاي سراسر كشور))

بدينوسيله به كليه وزارتخانه ها و دستگاههاي دولتي ابلاغ مي گردد از احداث هر گونه بنا و ساختمان در حريم خطوط لوله انتقال گاز كه توسط شركت ملي گاز ايران تعيين گرديده خودداري و در مورد حفاظت و حراست از خطوط لوله انتقال گاز با شركت مذكور همكاري نمايند.

مقتضي است چنانچه بعضي از وزارتخانه ها و ساختمانهاي دولتي، مستحدثاتي در حريم خطوط لوله انتقال گاز ايجاد نموده اند، سريعا با جابجايي اين قبيل مستحدثات، حريم خطوط مذكور را پاكسازي نمايند.

ذيلا ماده واحده قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز مصوب 31/3/1350 درج مي گردد.

( از تاريخ تصويب اين قانون، احداث هر گونه بنا و ساختمان از هر طرف حريم خطوط لوله انتقال گاز در خارج از محدوده شهرها ممنوع گرديده و در صورت احداث بنا و ساختمان شركت ملي گاز ايران مجاز است با حضور نماينده ژاندارمري يا شهرباني يا بخشداري اقدام به انهدام آن نمايد و هيچگونه خسارتي از اين بابت به اشخاص قابل پرداخت نيست...

((بخشنامه شماره 13502، تاريخ 29/01/91 به كليه وزارتخانه ها، سازمان ها و موسسات دولتي و استانداردهاي سراسر كشور))

نظر به اينكه انجام عمليات عمراني توسط دستگاه هاي اجرايي بدون استعلام و هماهنگي با وزارت نفت و شركت هاي تابعه آن به منظور روشن شدن و اعلام مسير خطوط لوله هاي نفت و گاز، در موارد متعدد موجب ورود خسارت به بيت المال و اموال عمومي و دولتي گرديده است. بنابراين مقتضي است كليه دستگاههاي اجرايي ترتيبي اتخاذ نمايند تا قبل از انجام عمليات عمراني، در مورد وضعيت حريم و مسير خطوط لوله نفت و گاز از وزارت نفت استعلام به عمل آمده و با هماهنگي آن وزارت نسبت به انجام و ادامه عمليات عمراني اقدام نمايند.

محمدرضا رحيمي

معاون اول رياست جمهوري

• < Prev
• Next >